Dünya

Ağır borç yükü altındaki Kenya’da hükümetin 2,7 milyar dolarlık ek vergi toplamayı içeren tasarısına karşı halk, 18 Haziran’dan bu yana eylemde.

Halktan alınan verginin arttırılmasını içeren tasarıya karşı günlerdir eylemlerini sürdüren Kenyalılar, 25 Haziran günü başkent Nairobi’de parlamento binasını bastı, polisler halkın üzerine ateş açtı, biber gazı ve tazyikli su ile saldırarak az 10 kişiyi katletti. Karşılık olarak Parlamento binası halk tarafından ateşe verildi. Ellerinde bayrak ve afişlerle yürüyen kitle ana caddeleri trafiğe kapatıp, meclis bahçesine girerek bazı araçları ateşe verdi. Polis kitleye saldırarak meclis bölgesinden çıkardı ve meclis çevresini ablukaya aldı.

Kenya’nın diğer şehirlerinde de protesto ve çatışmalar sürüyor. Halk, Kenya Devlet Başkanı William Ruto’nun istifa etmesi için sokaklarda “Ruto gitmeli” sloganı ve “Köle olmayacağız” ve “2024 Finans Tasarısı’nı reddediyoruz” pankartlarıyla eylemlerini sürdürüyor.

Protestolara ağırlıklı olarak gençler katılıyor ve bu eylemler “7 Günlük Öfke” olarak adlandırılan bir harekete dönüşmüş durumda. Kenya Komünist Partisi ve gençlik örgütü de protestolara katılan ve çağrı yapanlar arasında.

25 Haziran günü için ülke çapında yapılan grev çağrısında ise “Z kuşağı tüm çalışkan Kenyalılara bir gün izin veriyor” deniliyordu. Diğer taraftan, bir haftadır süren eylemler sırasında bazı önde gelen sosyal medya kullanıcısı gencin “kayıp” olduğu haberleri de var.

Uluslararası Af Örgütü ile Kenya Tıp Birliğinin açıklamasına göre, ülke çapında en az 200 protestocu yaralandı, bunlardan bazılarının durumunun ağır olduğu belirtildi. Eylemlerde 100'den fazla kişi de gözaltına alındı.

Kenyalı 27 örgüt ortak bir açıklama yaparak sosyal medyaya dair kesinti, engelleme yapılmaması için çağrı yaptı ve bu tür önlemlerin hayatları tehlikeye atacağı konusunda uyardı.

Tasarının en tepki çeken maddelerinden biri ekmeğe %16 KDV ve yurt içinde üretilen yemeklik yağa %25 özel tüketim vergisi getirme önerileri oldu. Ulusal Sağlık Sigortası Planına için %2,75 ek gelir vergisi, motorlu taşıtlar için de yıllık %2,5 vergi, yine çocuk bezi, hijyenik havlu ve telefon gibi plastik ürünler için “Eko Vergi” adı altında vergi de en büyük tepkiyi çekiyor.

Geçtiğimiz yıl da bir finans yasası ile maaşlı çalışanların brüt gelirleri üzerinden %1,5 oranında konut vergisi getirilmiş ve petrol ürünlerindeki KDV iki katına çıkarılarak %16’ya yükseltilmişti.

Kenya meclisi, bu vergi tasarısını ikinci okumada da onaylayarak üçüncü kez görüşülmesine karar verdi. Tasarı, üçüncü ve son kez de meclisten onay alması halinde, imzalanmak üzere Devlet Başkanı’na gönderilecek...

25 Haziran akşam saatlerinde Meclis Finans Komitesi Başkanı ekmek, yağ, motorlu taşıtlar ve mobil para ödemeleri de dahil olmak üzere finansal işlemler üzerindeki vergileri geri çekeceklerini; çocuk bezi, hijyenik havlu ve telefon gibi plastik ürünler için verginin sadece ithal ürünler için geçerli olacağını; maaşlı çalışanlardan alınan sağlık ve konut sigortası vergilerin de düşürüldüğünü açıkladı.

Geçtiğimiz haftalarda Kenya Devlet Başkanı William Ruto ziyaret ettiği ABD ile yeni anlaşmalar imzalamış ve protestolar başladığında da Kenya, ABD tarafından “NATO üyesi olmayan müttefik” ilan edilmişti.

Kenya Komünist Partisi açıklama yayınlayarak, Ruto’yu “Batı emperyalizminin uşağı bir ajanı” olarak suçladı, “Washington’a yaptığı ziyaret ve G7 zirvesinde yaptığı konuşma, iktidara gelmesini kolaylaştıran yabancı güçler tarafından esir tutulduğunu şüpheye yer bırakmayacak şekilde teyit etmektedir. Bu artık bir spekülasyon değil, apaçık bir gerçektir: Başkan Ruto Batılı egemen sınıfın bir kuklasıdır ve Kenya halkına her fırsatta ihanet etmektedir” dedi.

Kenya Siyonist İsrail rejimi ile yakın ilişkiler yürütürken, Ukrayna savaşında da NATO’ya destek veriyor. Komünist Parti, Kenya’nın “NATO üyesi olmayan önemli müttefik” ilanının ülkeyi “küresel askeri çatışmaların çapraz ateşine soktuğu” konusunda vurgu yaptı. Açıklamaya göre ülkede bir ABD askeri üssünün kurulması ve ve halihazırda bulunan İngiliz askeri üssünün genişletilmesi planlanıyor.

Kenya Komünist Partisi, emek örgütleriyle birlikte protestoları yoğunlaştıracağına dikkat çekerek, “Ruto iktidardan uzaklaştırılıp yargılanana ve Kenya’nın yabancı egemenliğinin boyunduruğundan kurtulup yeni bir sayfa açmasını sağlayana kadar durmayacağız” dedi.